Dym − nowela Marii Konopnickiej opublikowana została po raz pierwszy w 1890 roku na łamach czasopisma „Kurier Codzienny”. W 1893 roku. Wydano ją ponownie w zbiorze Na drodze. Tłem do napisania noweli stała się huta "Bankowa" w Dąbrowie Górniczej, w której pracował zięć Marii Konopnickiej W noweli ukazana została wzajemna, bezinteresowna miłość matki i syna. Oboje wiodą skromne życie w mieście. Syn, Marcyś, pracuje jako kotłowy w fabryce, z komina której wydobywa się tytułowy dym. Matka spędza całe dnie wyczekując powrotu syna z pracy. Marcyś jest dla niej całym światem, bez niego byłaby całkowicie samotna. Bardzo troszczy się o chłopca, odstępując mu nieraz swoją porcję obiadu. Syn darzy ją szacunkiem i jest jej wdzięczny. Pewnego dnia w fabryce dochodzi do wybuchu, w wyniku którego Marcyś ginie.

Treść noweli Marii Konopnickiej stanowi wspomnienia nastoletniego Wicka Mostowiaka. Razem z ojcem, ciężko chorą matką i dwójką braci mieszka w nędznej kamienicy na Powiślu - jednej z najuboższych dzielnic Warszawy. Prosta i niewinna relacja chłopca dotyczy strasznych wydarzeń. Ojciec stara się ze wszystkich sił zapewnić ciężko chorej matce leki, właściwą dietę i dobre warunki. Kiedy traci możliwość zarobku, zaczyna wyprzedawać wszystko, co posiada, od mebli, przez cenne rodzinne pamiątki aż po szkapę - ukochaną klacz... Nasza szkapa to wzruszająca historia miłości i oddania widziana oczami dziecka...

Nowela Bolesława Prusa "Antek" przedstawia realia polskiej wsi w II połowie XIX wieku. Tytułowy bohater Antek jest dzieckiem utalentowanym, nieprzystającym do wiejskich realiów i wyrastającym ponad zacofaną społeczność, w jakiej się urodził i żyje. Mieszka wraz z ojcem, matką i młodszą siostrą Rozalką na wsi nad Wisłą. Początkowo opiekuje się siostrą, później pasie świnie i krowy, jednak nie potrafi się skoncentrować na swoich obowiązkach, marząc o wielkim świecie i strugając z patyków rozmaite cudeńka, na przykład małe wiatraki. Warunki bytowe jego rodziny pogarszają się, gdy ojciec ginie przygnieciony drzewem. Po śmierci siostry, którą w chorobie za radą znachorki matka włożyła do gorącego pieca, gdzie dziecko żywcem się upiekło, chłopiec udaje się na naukę do kowala. Antek okazuje się uczniem bardzo pojętnym i utalentowanym, a że jego mistrz upatruje w młodzieńcu konkurencji, zwalnia chłopca z terminowania.

“Katarynka” to wzruszająca, polska nowela, autorstwa Bolesława Prusa. Pan Tomasz nie domyślał się, że katarynka może wnieść w jego życie tyle radości! Życie potrafi nas zaskoczyć, szczególnie wtedy, kiedy najmniej się tego spodziewamy. Pan Tomasz nie domyślał się, że kiedykolwiek będzie w stanie słuchać dźwięku katarynki. Nie lubił hałasu, a jego świat był niezwykle uporządkowany. Jedna sytuacja, chwila, przemyślenie, sprawiło, że całkowicie zmienił spojrzenie na wszystko. “Katarynka” to nowela, która mówi o potrzebie pomagania najuboższym i każdemu, kto tej pomocy od nas potrzebuje. Pan Tomasz z zawodu był prawnikiem i mieszkał w przepięknym domu. Z uwagi na kobiety, do których nie miał szczęścia, zamienił go w galerię sztuki. Po nieudanych próbach nawiązania dłuższej relacji postanowił zostać sam i skupić się na sztuce i naturze. To kochał najbardziej: przyrodę, muzykę i literaturę. Co więcej, był osobą niezwykle zamożną i mógł pozwolić sobie na luksusy. Nie lubił jednak hałasu oraz wszystkiego, co zaburzało jego spokojne i poukładane życie. Właśnie przez to, kiedy pewnego dnia pod jego oknami pojawił się kataryniarz, natychmiast postanowił go przegonić! Nie mógł znieść odgłosu instrumentu i miał nadzieję, że nigdy więcej go nie usłyszy. Spokojne życie poukładanego mężczyzny zmieniło się w chwili, gdy do domu obok wprowadziły się dwie panie z małą, ośmioletnią dziewczynką. Podopieczna nowych sąsiadek była niewidoma i kiedy kataryniarz wrócił pod okna pana Tomasza, niesamowicie ucieszyła się z usłyszanych dźwięków. Prawnik z początku zamierzał ponownie wygnać mężczyznę, ale widząc szczęście na twarzy nieznajomej postąpił zupełnie inaczej. Upewnił się, że kataryniarz pojawiać się będzie każdego dnia i w ten oto sposób zapewnił małe szczęście dla niewidomej sąsiadki. Jednocześnie sam poczuł, jak rozpiera go duma i zadowolenie. Dźwięki katarynki już nigdy nie irytowały pana Tomasza.

“Katarynka” to wzruszająca, polska nowela, autorstwa Bolesława Prusa. Pan Tomasz nie domyślał się, że katarynka może wnieść w jego życie tyle radości! Życie potrafi nas zaskoczyć, szczególnie wtedy, kiedy najmniej się tego spodziewamy. Pan Tomasz nie domyślał się, że kiedykolwiek będzie w stanie słuchać dźwięku katarynki. Nie lubił hałasu, a jego świat był niezwykle uporządkowany. Jedna sytuacja, chwila, przemyślenie, sprawiło, że całkowicie zmienił spojrzenie na wszystko. “Katarynka” to nowela, która mówi o potrzebie pomagania najuboższym i każdemu, kto tej pomocy od nas potrzebuje. Pan Tomasz z zawodu był prawnikiem i mieszkał w przepięknym domu. Z uwagi na kobiety, do których nie miał szczęścia, zamienił go w galerię sztuki. Po nieudanych próbach nawiązania dłuższej relacji postanowił zostać sam i skupić się na sztuce i naturze. To kochał najbardziej: przyrodę, muzykę i literaturę. Co więcej, był osobą niezwykle zamożną i mógł pozwolić sobie na luksusy. Nie lubił jednak hałasu oraz wszystkiego, co zaburzało jego spokojne i poukładane życie. Właśnie przez to, kiedy pewnego dnia pod jego oknami pojawił się kataryniarz, natychmiast postanowił go przegonić! Nie mógł znieść odgłosu instrumentu i miał nadzieję, że nigdy więcej go nie usłyszy. Spokojne życie poukładanego mężczyzny zmieniło się w chwili, gdy do domu obok wprowadziły się dwie panie z małą, ośmioletnią dziewczynką. Podopieczna nowych sąsiadek była niewidoma i kiedy kataryniarz wrócił pod okna pana Tomasza, niesamowicie ucieszyła się z usłyszanych dźwięków. Prawnik z początku zamierzał ponownie wygnać mężczyznę, ale widząc szczęście na twarzy nieznajomej postąpił zupełnie inaczej. Upewnił się, że kataryniarz pojawiać się będzie każdego dnia i w ten oto sposób zapewnił małe szczęście dla niewidomej sąsiadki. Jednocześnie sam poczuł, jak rozpiera go duma i zadowolenie. Dźwięki katarynki już nigdy nie irytowały pana Tomasza.

"Z legend dawnego Egiptu" – to nowela opublikowana po raz pierwszy 1 stycznia 1888 r. Była pierwszą nowelą Prusa, w której nawiązał do historii. Fabuła koncentruje się wokół umierającego, starego faraona Ramzesa, który niespodziewanie zdrowieje oraz jego następcy, dążącego do reform Horusa, który niespodziewanie umiera.

Tytułowe opowiadanie to lustrzane odbicie krakowskiej legendy o Lajkoniku po tatarskiej stronie - perełka dziejowa a może intuicja literacka autora? W każdym razie legenda z Samarkandy przypisuje możliwości dokończenia przerwanego w Krakowie hejnału magiczną moc: tym sposobem można by jakoby zadośćuczynić śmierci trębacza a zarazem odwrócić własny zły los. Ponieważ złe uczynki sprowadzają na złoczyńcę nieszczęście, a Tatarzy popadli z czasem w rosyjską niewolę, zagrożone były ich byt i kultura. Legenda głosiła, że jarzmo rosyjskie i niedola Tatarów skończy się, gdy trębacz z Lechistanu odegra na rynku w Samarkandzie całą melodię, bez przerwy... Wymyślone czy nie, historia bardzo ładna. I być może przekonamy się może wkrótce, czy taka magia działa.

"Krzyżacy” to powieść historyczna autorstwa Henryka Sienkiewicza. Obecnie jego arcydzieło należy już do polskiego oraz światowego kanonu. Akcja powieści toczy się w czasach, kiedy to Królestwo Polskie przeżywało czasy swojej świetności. Był to okres początku unii polsko-litewskiej, dokładnie przełom XIV i XV wieku. Autor w swoim tekście przedstawił dzieje konfliktu Królestwa Polskiego z Zakonem Krzyżackim. Bardzo dużo uwagi poświęcono tutaj polskiemu zwycięstwu w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku.

"Krzyżacy” to powieść historyczna autorstwa Henryka Sienkiewicza. Obecnie jego arcydzieło należy już do polskiego oraz światowego kanonu. Akcja powieści toczy się w czasach, kiedy to Królestwo Polskie przeżywało czasy swojej świetności. Był to okres początku unii polsko-litewskiej, dokładnie przełom XIV i XV wieku. Autor w swoim tekście przedstawił dzieje konfliktu Królestwa Polskiego z Zakonem Krzyżackim. Bardzo dużo uwagi poświęcono tutaj polskiemu zwycięstwu w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku.

Powieść historyczna wydana po raz pierwszy w roku 1896. Motywem przewodnim są narodziny chrześcijaństwa i zmierzch imperium rzymskiego za czasów Nerona. Na tle wydarzeń historycznych związanych z prześladowaniem chrześcijan rozgrywa się wątek miłosny Ligii i Winicjusza – chrześcijanki z barbarzyńskiego plemienia Ligów z patrycjuszem rzymskim. Sukces, jaki odniosła powieść, był niespotykany i utorował Sienkiewiczowi drogę do Literackiej Nagrody Nobla, którą otrzymał w 1905 roku za całokształt twórczości. Do dziś dzieło przełożono na prawie 60 języków, a liczbę sprzedanych egzemplarzy liczy się w milionach.